Futbolun kendine has bir dili vardır. Özellikle yeni başlayanlar, bu sporu ilk öğrenmeye başladıklarında bazı terimleri göz korkutucu bulabilirler; bunlar hem profesyonel maçlarda hem de mahalleler arası maçlarda bulunabilir. Oyunun bu deyimsel terimleri tam olarak nedir?
Bu yazıda, futbol terimleri sözlüğümüzü kullanarak futbolda yaygın olarak kullanılan tüm terimleri gözden geçireceğiz. En çok hangi terimlerin kullanıldığını birlikte görelim!
Futbol Terimleri Sözlüğü
A
ALTIN GOL: Bir futbol maçında, takımlardan birinin beraberlik sonucu penaltılara kadar uzatmalarda attığı gol. Maç altın golle sona eriyor.
ASİST: Bir oyuncudan takım arkadaşına bir gol için pas vermektir. Gol başarısız olursa, pas bir asist değildir.
AŞIRTMA: Bir oyuncunun topu hava yoluyla kaleye veya diğer takım oyuncularına teslim etmesidir. Havai vuruş, topa yapılan bir vuruştur.
AUT: Topu rakip takımın kale çizgisinin veya oyun çizgisinin dışına atmak.
AVERAJ: Bir futbol maçında bir takımın attığı gol ile yediği gol arasındaki fark. Her iki takım da eşit puana sahipse, hangi takımın önde olduğunu belirlemek için ortalama kullanılır.
B
BEK: Defansif oyunculara bek denir. Savunmanın sağ ve sol kanatlarında bulunurlar.
BEŞLİK: Bir oyuncunun, rakip takımın oyuncusunun bacaklarının arasından top geçirmesine denir.
C
CEZA KARTI: Maç esnasında kuralları ihlal eden takım oyuncularını uyarmak veya cezalandırmak için hakem tarafından kullanılan kartlardır. Sarı ve kırmızı olarak ayrılırlar.
CEZA SAHASI: Futbol sahasında, her iki kalenin de önünde yer alan ve kale alanındaki çizgilerden 16,5 metre uzaklıkta bulunan bölgeye denir. Ceza alanı olarak da bilinir.
D
DEFANS: Bir maçta savunma koruması sağlamakla görevli takım oyuncuları. Amaçları rakibin gol atmasını engellemektir.
DEGAJ: Bir takımın kalecisinin, topu karşı takımın ceza sahasına atmak üzere önce havaya atıp ardından top yere değmeden ayağı ile vuruş yapmasına denir. Degaj çeken oyuncu rahatsız edilirse faul olur.
DE-MARKE: Bir futbol oyuncusunun rakip takım oyuncuları tarafından markaj altında olmamasıdır. Kısacası oyuncunun boşta kalması olarak ifade edilir.
DERBİ: Büyük ülkeleri veya şehirleri temsil eden takımlar arasında yapılan bir turnuvadır.
DRİPLİNG: Topu, hızlı bir şekilde kaleye sürme olarak adlandırılır.
E
ENDİREKT SERBEST VURUŞ: Takım oyuncularından birinin faul yapması veya tehlikeli bir şekilde oynaması sonucunda, rakim takımın lehine verilen vuruş hakkıdır. Çift vuruş olarak da adlandırılan endirekt serbest vuruş, dolaylı şekilde yapılır.
F
FAUL: Oyuncuların, maç sırasında futbol kuralları bakımından uygunsuz olan hareketlerine denir. Ceza sahası içerisinde, karşı takım oyuncusuna yapılan faul sonucunda ise penaltı verilir.
FİKSTÜR: Futbol sezonu süresince yapılacak olan maçların düzenlendiği çizelgeye denir.
FORVET: Gol atmak için rakip kaleye en yakın konumda bulunan oyunculara denir. Hücum oyuncusu olarak da adlandırılır.
FRİKİK: Faul yapılan takımın oyuncusunun oyunu tekrar başlattığı vuruşa denir. Rakip takımın ceza sahasına yakın bir alandan yapılır.
G
GOL: Futbolda, topun kale çizgisini geçmesi ile birlikte takımın kazandığı sayıya denir.
GÜMÜŞ GOL: Maç sırasında sürenin yetmemesi halinde, uzatmalar ile kazanan takımı belirlemek için yapılan sayıya denir. Altın golden farklı olarak gümüş gol ile oyun sona ermez.
H
HAT TRİCK: Maç boyunca bir oyuncunun, 3 gol atmasına denir. Geçmişteki kullanımının aksine 3 golün de peşpeşe olmasına gerek yoktur.
K
KADEME: Savunma oyuncularının oyundan çıkması ile diğer oyuncuların savunma halinde olmalarına denir. Futboldaki mevki değişikliği olarak ifade edilebilir.
KIRMIZI KART: Bir oyuncunun oyun kurallarına aykırı hareketler yapması sonucunda hakem tarafından gösterilen ceza kartıdır. Ayrıca hatanın tekrar etmesi halinde 2 sarı kartın ardından kırmızı kart ile cezalandırılır.
KORNER VURUŞU: Köşe vuruşu olarak da bilinen korner vuruşu, oyun sırasında dışarıya çıkan topu tekrar oyuna sokmak için yapılan vuruştur. Eğer top, oyunculardan birine dokunup çizgi dışına çıkmış ise rakip takım korner vuruşu kullanır.
M
MARKAJ: Oyunculardan bir tanesinin, karşı takımın oyuncuları tarafından futbol oynamasına engel olunması anlamına gelir. Markaj, futbol kurallarına uygun bir şekilde gerçekleştirilir.
O-Ö
OFSAYT: Pas verildiğinde, forvet oyuncusu ile karşı takımın kalesi arasında en az iki savunma oyuncusu bulunmalıdır. Aksi takdirde savunma oyuncusu yok ise ofsayt meydana gelir, böylece karşı takım serbest vuruş hakkı kazanır.
ÖN LİBERO: Savunmaya yardım eden defans oyuncuları ile orta saha arasında bulunan oyunculara denir.
P
PAS: Oyunculardan birinin topu, bilinçli bir şekilde takım arkadaşına atmasına denir.
PENALTI: Kaleye 11 metre mesafeden yapılan bir ceza vuruşudur. Kendi ceza sahası içinde bulunan bir oyuncunun, rakip oyuncuya karşı faul yapması sonucu penaltı verilir.
PLONJON: Kalecilerin topu yakalamak için paralel bir şekilde yaptığı atlama hareketine denir. Amaç topu yakalamaktır.
R
RÖVEŞATA: Bir oyuncunun, takım arkadaşından gelen topu havada ters perende yaparak tek ayağı ile atmasıdır.
S-Ş
SANTRA: Sahanın ortasında kalan alana denir. Oyunun başladığı yerdir.
SANTRAFOR: Bir takımın en uçta oynayan, ileri son vuruş yapan oyuncusuna denir.
SARI KART: Ceza kartlarından bir tanesi olan sarı kart, uyarı anlamına gelir.
STOPER: Savunmanın ortasında oynayan, rakip takımın hareketlerini engelleyen defans oyuncusuna denir.
ŞUT: Oyunculardan bir tanesinin topu kaleye atmak için ayağı ile yaptığı sert vuruş tekniğine denir.
T
TAÇ: Maç sırasında topun, oyuncu tarafından saha dışına çıkması durumudur.
TAÇ ATIŞI: Taç sonucu saha dışına çıkan topun, iki el ile baş arkasında tutularak yapılan atıştır.
TAÇ ÇİZGİSİ: Futbol sahasının her iki yanında da bulunan çizgiye denir. Eğer top, taç çizgisini geçerse karşı takımın lehine bir taç atışı meydana gelir.
TRİVELA: Ayağın dış kısmı ile yapılan bir atıştır. Portekizli futbolcu Ricardo Quaresma ile özdeşleşmiştir.
Y
YEŞİL KART: Ceza kartının aksine bir ödül kartıdır.